Biogebaseerde materialen

Wanneer men aan het bouwen gaat, telt elke keuze die men maakt. Bij de aanvang van een project is de keuze van de materialen een cruciale stap… En vaak een die voor veel kopbrekens zorgt!

Onder de talrijke en haast eindeloze mogelijkheden, zijn biogebaseerde materialen niet gewoonweg een van de opties, maar een optie die voor een ware revolutie in de bouwsector zorgt. Niet alleen passen ze wonderwel in een milieuvriendelijke aanpak, doordat ze hun ecologische voetafdruk beperken, maar ze gaan nog veel verder dan dat. Het gebruik ervan biedt namelijk niet alleen aanzienlijke voordelen voor de gezondheid van de planeet, maar zorgt daarnaast ook voor een verbetering van ons persoonlijk welzijn en van dat van onze klanten.

Laten we eerst en vooral even definiëren wat een “biogebaseerd materiaal of materiaal van biologische oorsprong” eigenlijk is

Biogebaseerd materiaal is afkomstig van hernieuwbare grondstoffen van biologische, plantaardige of dierlijke oorsprong. Die materialen zijn afgeleid van natuurlijke hulpbronnen als hout, cellulose, hennep, vlas, schapenwol, katoen, agrarische reststoffen, plantaardige oliën etc. Ze verschillen van de traditionele materialen die zijn afgeleid van niet-hernieuwbare hulpbronnen als petroleum, kolen of mineralen. De Acoustix-panelen, die uit vlaslemen en gerecycled karton bestaan, zijn dus biogebaseerde materialen.

Het voornaamste kenmerk van biogebaseerde materialen is hun vermogen om op natuurlijke wijze te worden geregenereerd binnen een relatief kort tijdsverloop, wat ertoe bijdraagt om de ecologische voetafdruk te beperken die gepaard gaat met hun productie. Die materialen worden vaak gebruikt in de bouw, voor thermische isolatie, akoestische isolatie, de vervaardiging van meubelen, verpakkingen, textielstoffen… Ze bieden alternatieven die duurzamer en milieuvriendelijker zijn dan conventionele materialen.

De Belgische biogebaseerde materialen

In België ontstaan er opmerkelijke initiatieven die de productie van biogebaseerde isolatiematerialen stimuleren. Een recente studie uitgevoerd door Buildwise (voorheen WTCM/CSTC), Embuild Wallonie en Embuild Brussels illustreert die evolutie en benadrukt de vooruitgang die op deze veelbelovende weg wordt geboekt.

Op de onderstaande kaart vindt u alle producenten van biogebaseerde isolatiematerialen op ons grondgebied:

Welke belemmeringen zijn er voor het gebruik van biogebaseerde materialen?

Vanzelfsprekend gaat elke verandering met uitdagingen gepaard. En de opkomst van de biogebaseerde materialen brengt talrijke uitdagingen met zich mee. Zoals het spreekwoord zegt: “Rome is niet op één dag gebouwd”… Het is dankzij hard werk, samenwerking en motivatie dat wij in ons opzet geslaagd zijn.

Kort overzicht van de vastgestelde belemmeringen en de oplossingen daarvoor:

• Sommige isolatiematerialen worden nog ingevoerd, want België produceert geen isolatiematerialen als houtvezels en kurk.

➡️ De distributienetwerken blijven zich verder ontwikkelen en omvatten gespecialiseerde netwerken als Ecobati, nieuwe actoren als Natura Mater en ervaren distributeurs als Carodec. Daardoor kunnen de Europese producenten hun materialen op het Belgisch grondgebied aanbieden en zodoende een aanbod uitbouwen voor het grote publiek.

• Een analyse van de prijzen toont aan dat er meerkosten gepaard gaan met het gebruik van biogebaseerde isolatiematerialen ten opzichte van minerale isolatiematerialen als staalwol en rotswol, en ook ten opzichte van materialen uit de petrochemische nijverheid als polyurethaan en polystyreen.

➡️ Laten we als voorbeeld de prijsexplosie van PUR/PIR in de afgelopen maanden nemen... Daardoor werden biogebaseerde isolatiematerialen, waarvan de prijs onveranderd blijft, een optie die het overwegen meer dan waard is. Cellulosevlokken om in te blazen, die afkomstig zijn uit de recycling van papier, zijn een economische oplossing voor complexe ruimten, aangezien ze overal gemakkelijker kunnen worden ingebracht. Dit zijn maar twee concrete voorbeelden onder vele andere die bewijzen dat biogebaseerde materialen, wanneer ze goed worden gebruikt, zeer zeker concurrerende alternatieven kunnen vormen.

• Het handwerk dat noodzakelijk is voor het aanbrengen van die “nieuwe” producten of de toebehoren die ermee samenhangen, kunnen omvangrijker zijn dan voor de “klassieke” materialen.

➡️ Ook dit moet worden genuanceerd. De gewestelijke renovatiepremies voorzien immers bonussen voor privépersonen en ondernemingen die een beroep doen op biogebaseerde materialen. Op die manier worden de extra kosten gecompenseerd.

Hoe kan een oplossing worden gevonden voor die belemmeringen?

Door de Waalse industriëlen die gespecialiseerd zijn in biogebaseerde materialen ertoe aan te zetten om hun productiecapaciteiten te verhogen, om op die manier zowel de concurrentiekracht van de prijzen als de beschikbaarheid van de producten te verbeteren. Daarnaast blijven de technologieën die worden gebruikt om de productie te industrialiseren relatief toegankelijk, want de fabricageprocedés zijn niet nieuw en houden geen aanzienlijke technologische uitdagingen in! Het is dus zeker de moeite waard om zich ernstig over deze vraag te buigen.

De ontwikkeling van commerciële strategieën om de pijlen te richten op grote projecten is van primordiaal belang. De overheidsinstanties kunnen het gebruik van biogebaseerde materialen aanmoedigen en beginnen met zelf het goede voorbeeld te geven door middel van hun eigen openbare aanbestedingen.

De bouwsector van morgen

U hebt ongetwijfeld al begrepen dat biogebaseerde isolatiematerialen zich aankondigen als immens belangrijke oplossingen voor het bouwwezen van morgen, die tot doel hebben om het energieverbruik van de gebouwen en hun impact op het milieu te beperken. De Waalse initiatieven op dit gebied bieden de kans om de afhankelijkheid van geïmporteerde hulpbronnen te verminderen en tegelijk duurzame en veelbelovende lokale arbeidsplaatsen te scheppen. 

Op dit ogenblik is het van cruciaal belang om de prijzen op een toegankelijk peil te houden voor al die isolatiematerialen als men hun succes op lange termijn wil verzekeren.

Wist u dat? 

Wat is het verschil tussen een “duurzaam materiaal” en een “biogebaseerd materiaal”? 

• Een biogebaseerd materiaal wordt vervaardigd op basis van hernieuwbare grondstoffen van biologische oorsprong, zoals planten, micro-organismen of andere natuurlijke bronnen. Die materialen kunnen biologisch afbreekbaar zijn en hebben tijdens hun productieproces vaak een minder grote impact op het milieu dan sommige synthetische materialen.

• Een duurzaam materiaal is ontworpen om zijn impact op het milieu tijdens zijn volledige levenscyclus tot een minimum te beperken, waarbij rekening wordt gehouden met aspecten als zijn fabricageproces, zijn gebruik en zijn levenseinde. Een duurzaam materiaal kan biogebaseerd zijn, maar niet alle biogebaseerde materialen zijn noodzakelijk duurzaam als ze niet worden geproduceerd of gebruikt op een manier die hun ecologische voetafdruk beperkt.